Version 1.1 of the definition has been released. Please help updating it, contribute translations, and help us with the design of logos and buttons to identify free cultural works and licenses!

Definition/Eo: Difference between revisions

From Definition of Free Cultural Works
Jump to navigation Jump to search
No edit summary
m (Reverted edits by 177.65.222.174 (talk) to last revision by BenjaminKrause)
 
(22 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1: Line 1:
{{definition-langs}}
{{definition-langs}}


{{divbox|1=gray|2=Frima versio|3=Ĉi tiu estas la '''1.1''' firma versio de la difino. La versia numero estos aktualigita kun la ado de la difino. La ŝanĝebla versio de la difino estas en[[Definition/Unstable]] (''angle''). Bonvolu legi [[authoring process]] (''angle'') pri plia informoj kaj [[translations]] (''angle'') se vi volas kontribui por versio en malsama lingvo.
{{
divbox|1=gray|2=Stabila versio|3=Ĉi tio estas la esperanta traduko de la stabila versio '''1.1''' de la difino. La versinumero estos ĝisdatigita kiam la difino disvolvas. Oni povas trovi la ŝanĝeblan version de la difino ĉe [[Definition/Unstable]] (angle). Vidu [[authoring process|aŭtoran procezon (angle)]], kaj vidu la [[translations|tradukojn el la angla]] se vi volas kontribui version en alia lingvo.
}}


<div style="text-align:right;">[[Definition/Eo/1.0|'''1.0''' Versio]]</div>
== Resumo ==
}}
 
<!--
Ĉi tiu dokumento difinas "Liberajn Kulturajn Verkojn" kiel verkojn aŭ esprimojn, kiujn povas libere studi, apliki, kopii kaj/aŭ modifi iu ajn por iu ajn celo. Ĝi ankaŭ priskribas certajn permeseblajn restriktojn, kiuj respektas aŭ protektas ĉi tiujn esencajn liberojn. La difino distingas inter liberaj verkoj, kaj [[Licenses|liberaj permesiloj (angle)]] kiujn oni povas uzi por laŭleĝe protekti la statuson de libera verko. La difino mem ne estas permesilo; ĝi estas ilo por determini ĉu oni konsideru verkon aŭ permesilon ''libera''.
== Riassunto==
 
== Enkonduko ==
 
Nuntempe, pro sociaj kaj teknologiaj progresoj, multe pli granda parto de la homaro povas ''eniri, krei, modifi, publikigi'' kaj ''distribui'' diversajn verkojn - artaĵojn, sciencajn kaj edukajn verkojn, programarojn, artikolojn - resume, ''io ajn, kiun oni povas reprezenti en cifera formo''. Multaj komunumoj formiĝis por praktiki tiujn novajn povojn kaj krei riĉecon da kune reuzeblaj verkoj.


Questo documento definisce le "Opere Culturali Libere" (''"Free Cultural Works"'') come opere o espressioni che possono essere liberamente studiate, utilizzate, copiate e/o modificate da chiunque, per qualsiasi scopo. Esso inoltre descrive determinate restrizioni permesse, che rispettano o proteggono queste libertà essenziali. La definizione distingue tra ''opere libere'' e ''[[licenses|licenze libere]]'' che possono essere usate per proteggere legalmente lo status di un'opera libera. La definizione in sé ''non è'' una licenza; è uno strumento per determinare se un opera o licenza possa essere considerata "libera".
La plejmulto da aŭtoroj, de kiaj ajn kampoj, ĉu amatoraj aŭ profesiaj, havas sinceran intereson preferi ekosistemon kie oni povas disvastigi, reuzi kaj derivi verkojn per kreemaj manieroj. Ju pli facile oni povas reuzi kaj derivi verkojn, des pli riĉaj fariĝos niaj kulturoj.


== Preambolo ==
Por certigi la gracian funkciadon de ĉi tiu ekosistemo, verkoj de aŭtoreco devus esti liberaj, kaj al ni ''libereco'' signifas:
I progressi sociali e tecnologici rendono possibile a una crescente parte dell'umanità di ''accedere, creare, modificare, pubblicare e distribuire'' vari tipi di opere - opere d'arte, materiali scientifici ed educativi, software, articoli - in breve: ''tutto ciò che può essere rappresentato in forma digitale''. Molte comunità si sono formate per esercitare queste nuove possibilità e creare un'abbondanza di opere collettivamente riutilizzabili.


Molti autori, qualunque sia il loro campo di attività, qualunque sia il loro status dilettantistico o professionale, hanno un genuino interesse nel favorire un ecosistema in cui le opere possano essere diffuse, riutilizzate e derivate in modo creativo. Più facile è riutilizzare e derivare opere, più ricca diventa la nostra cultura.
* la '''libero de uzi la verkon''' kaj profiti la avantaĝojn de uzi ĝin
* la '''libero de studi la verkon''' kaj apliki la scion lernigintan de ĝi
* la '''libero de fari kaj disdoni kopiojn''', tute aŭ parte, de la informo aŭ esprimo
* la '''libero de ŝanĝi kaj plibonigi''' ĝin, kaj distribui derivitajn verkojn


Per assicurare il buon funzionamento di questo ecosistema, le opere autorali devono essere ''libere'', e per ''libertà'' intendiamo:
Se la aŭtoroj ne ekagos, iliaj verkoj estos kovritaj per ekzistantaj kopirajtaj leĝoj, kiuj severe limigas kion aliaj rajtas kaj ne rajtas fari. Aŭtoroj povas liberigi siajn verkojn per elekti inter kelkaj laŭleĝaj dokumentoj, nomataj permesilojn. Aŭtoro, kiu elektas meti sian verkon sub ''libera permesilo'', ne perdas siajn tutajn rajtojn, sed donas al ĉiu la rajtojn listitajn ĉi-supre.
* la '''libertà di usare''' l'opera e di goderne i benefici derivanti dall'uso
* la '''libertà di studiare''' l'opera e di impiegare la conoscenza acquisita da essa
* la '''libertà di creare e ridistribuire copie''', in tutto o in parte, dell'informazione o espressione
* la '''libertà di fare modifiche e miglioramenti''', e di distribuire opere derivate


Se gli autori non intervengono, le loro opere sono coperte dalle leggi sul copyright esistenti, che limitano gravemente ciò che gli altri possono o non possono fare. Gli autori possono rendere libere le loro opere scegliendo tra una serie di documenti legali denominati licenze. Per un autore, scegliere di porre la propria opera sotto una ''licenza libera'' non significa che perderanno tutti i loro diritti, ma che danno a chiunque le libertà sopra elencate.
Gravas ke iu verko, kiu asertas, ke ĝi estas libera, praktike kaj senriske provizu la supre menciitajn rajtojn. Ĉi tial ni sube donos precizan '''difinon de libereco''' por permesiloj kaj por verkoj aŭtoraj.


È importante che qualsiasi opera sostenga di essere libera, fornisca, praticamente e senza alcun rischio, le suddette libertà. Questo è il motivo per cui noi di seguito diamo una precisa ''definizione di libertà'' per le licenze e per le opere autorali.
== Kiel Identigi Liberajn Kulturajn Verkojn ==


== Identificare le Opere Culturali Libere ==
Ĉi tio estas la ''Difino de Liberaj Kulturaj Verkoj'', kaj kiam vi parolas pri via verko, ni instigas vin mencii ĉi tiun difinon, kiel "Ĉi tio estas libere permesita verko, kiel priskribita de la ''Difino de Liberaj Kulturaj Verkoj''." Se vi ne ŝatas la terminon "Libera Kultura Verko," vi povas uzi la ĝeneralan terminon "Libera Enhavo," aŭ anstataŭe referenci al unu el la [[Existing Movements|nunaj movadoj]] (angle) kiuj esprimas similajn liberojn en pli specifaj kuntekstoj. Ni ankaŭ instigas vin uzi la [[logos and buttons|emblemojn kaj butonojn de Liberaj Kulturaj Verkoj]] (angle), kiuj estas sen kopirajto.


Questa è la ''Definizione di Opere Culturali Libere'', e quando descrivete il vostro lavoro, vi incoraggiamo a fare riferimento a questa definizione, come ad esempio in, "Questa è una opera liberamente licenziata, come spiegato nella ''Definizione di Opere Culturali Libere''". Se non vi piace il termine "Opere Culturali Libere", potete usare il termine generico "Contenuto Libero", o fare invece riferimento a uno dei movimenti esistenti che esprimono libertà simili in contesti più specifici. Vi incoraggiamo inoltre a usare i [[logos and buttons|Loghi e i bottoni ''Free Cultural Works'']], che sono nel pubblico dominio.
Ni volas informi vin ke tia identigo ''ne'' certigas la rajtojn en ĉi tiu difino; por ke via verko estu vere libera, vi devas uzi unu el la Liberaj Kulturaj [[Licenses|Permesiloj (angle)]], aŭ la verko devas esti senkopirajta.


Per favore, tenete presente che tale identificazione ''non'' conferisce realmente i diritti descritti in questa definizione; perché la vostra opera sia veramente libera, deve usare una delle ''Free Culture [[Licenses]]'' o essere nel pubblico dominio.
Ni malinstigas vin uzi aliajn terminojn por identigi Liberajn Kulturajn Verkojn, kiuj ne transportas klaran difinon de libereco, kiel "malfermita enhavo" kaj "malferma eniro". Ĉi tiuj terminoj estas ofte uzataj por temi pri enhavo kiu estas havebla laŭ "malpli restriktaj" kondiĉoj ol tiuj de nunaj kopirajtaj leĝoj, aŭ eĉ por verkoj kiuj estas nur "haveblaj en la TTT".


Vi scoraggiamo dall'usare altri termini per identificare le Opere Culturali Libere, che non comunichino una chiara definizione di libertà, come "Contenuto Aperto" e "Accesso Aperto". Questi termini sono spesso usati per fare riferimento a contenuti disponibili in termini "meno restrittivi" di quelli delle esistenti leggi sul copyright, o anche per opere che sono semplicemente "disponibili sul Web".
== Difini Liberajn Kulturajn Permesilojn ==


== Definire le Free Culture Licenses ==
Permesiloj estas laŭleĝaj iloj per kiuj la posedanto de certaj laŭleĝaj rajtoj povas transloki la rajtojn al triaj partioj. Liberaj Kulturaj Permesiloj ne forprenas rajtojn -- ĉiom ili estas laŭvole akcepteblaj, kaj kiam akceptitaj, ili donas liberojn kiujn nura kopirajta leĝo ne provizas. Kiam akceptitaj, ili neniam limigas aŭ reduktas nunajn kromigojn en kopirajtaj leĝoj.


Le licenze sono strumenti legali attraverso i quali i possessori di determinati diritti legali possono trasferire tali diritti a terze parti. Le Free Culture Licenses non portano via alcun diritto -- la loro accettazione è sempre facoltativa, e se accettate, esse garantiscono libertà che le leggi sul copyright da sole non possono fornire. Quando accettate, non limitano o riducono mai le esenzioni esistenti nelle leggi sul copyright.
=== Esencaj liberoj ===


=== Libertà essenziali ===
Por agnoskiĝi kiel "libera" sub ĉi tiu difino, permesilo senlime donu la sekvontajn rajtojn:


Perché venga riconosciuta come "libera" in base a questa definizione, una licenza deve garantire le seguenti libertà senza limitazioni:
* '''La libero de uzi kaj prezenti la verkon:''' La permesila ricevanto devas havi liberecon de uzi la verkon, ĉu private aŭ publike. Por tiaj verkoj, al kiaj ĉi tio aplikas, ĉi tiu libereco inkluzivas ĉiajn derivitajn uzojn ("rilataj rajtoj") kiel ludadon aŭ interpretadon de la verko. Neniuj esceptoj ekzistu pri, ekzemple, politikaj aŭ religiaj konsideroj.
* '''La libero de studi la verkon kaj apliki la informojn:''' La permesila ricevanto devas havi liberecon de esplori la verkon kaj uzi la scion akiritan de la verko iel ajn. La permesilo ne havas permeson, ekzemple, restrikti "retroprojektadon".
* '''La libero de distribui kopiojn:''' Kopioj estu laŭpermese vendeblaj, interŝanĝeblaj kaj disdoneblaj senpage, ĉu kiel parto de pli granda verko, kiel kolekto, aŭ sendepende.  Nenia limo ekzistu pri la kvanto da kopioj. Ankaŭ nenia limo ekzistu pri kiu rajtas kopii la informojn aŭ sur kien la informoj povas esti kopiataj.
* '''La libero de distribui derivaĵojn:''' Por doni al ĉiu la kapablon de plibonigi la verkon, la permesilo ne limigu la liberecon de distribui modifitan version (aŭ, por fizikaj verkoj, verkoj iel derivitaj de la originalo), senkonsidere de la intenco kaj celo de tiaj modifaĵoj. Tamen, iuj restriktoj povus esti aplikitaj por protekti ĉi tiujn esencajn liberojn aŭ la atribuon de aŭtoroj (vidu malsupre).


* '''La libertà di usare e rappresentare l'opera:''' al licenziatario deve essere permesso di poter fare qualsiasi uso, privato o pubblico, dell'opera. Per le tipologie di opera dove ciò è rilevante, questa libertà deve comprendere tutti gli usi derivati ("diritti correlati") come la rappresentazione o interpretazione dell'opera. Non deve esserci alcuna eccezione riguardante, ad esempio, considerazioni politiche o religiose.
=== Permeseblaj restriktoj ===
* '''La libertà di studiare l'opera e impiegarne le informazioni:''' al licenziatario deve essere permesso di esaminare l'opera e di usare la conoscenza ottenuta da essa in qualsiasi modo. La licenza non può, ad esempio, limitare il "reverse engineering".
* '''La libertà di redistribuire copie:''' le copie possono essere vendute, scambiate o cedute gratuitamente, come parte di un'opera più grande, una raccolta, o indipendentemente. Non devono esserci limiti al quantitativo di informazione che può essere copiato. Non deve inoltre esserci alcun limite su chi possa copiare l'informazione o su dove l'informazione possa essere copiata.
* '''La libertà di distribuire opere derivate:''' al fine di dare a chiunque la possibilità di fare miglioramenti ad un'opera, la licenza non deve limitare la libertà di distribuire una versione modificata (o, per opere fisiche, un'opera in qualche modo derivata dall'originale), indipendentemente dall'intento e scopo di tali modifiche. Ad ogni modo, alcune restrizioni possono essere applicate per proteggere queste libertà essenziali o l'attribuzione degli autori (si veda sotto).


=== Restrizioni ammissibili ===
Ne ĉiaj restriktoj de uzi aŭ disdoni verkojn malhelpas esencajn liberojn.  Specife, oni rigardas postulojn de atribui, de simetrie kunlabori (t.e., "kopilefto") kaj de protekti la esencan liberecon kiel [[Permissible restrictions|permeseblajn restriktojn]] (angle).


Non tutte le restrizioni sull'uso o distribuzione delle opere ostacolano le libertà essenziali. In particolare, requisiti per l'attribuzione, la collaborazione simmetrica (ovvero il "copyleft"), e per la protezione delle libertà essenziali sono considerati [[permissible restrictions|restrizioni ammissibili]].
== Difini Liberajn Kulturajn Verkojn ==


== Definire le Opere Culturali Libere ==
Por ke oni konsideru verkon libera, la verko devas esti kovrita de Libera Kultura Permesilo, aŭ sia jura statuso devas provizi la samajn esencajn liberojn specifitajn supre. Tamen tio ne estas sufiĉa kondiĉo. Efektive, specifa verko povus esti nelibera pro aliaj manieroj kiuj restriktas la esencajn liberojn. Jen la suplementaj kondiĉoj por ke oni konsideru verkon libera:


Perché venga considerata libera, un'opera ''deve'' essere coperta da una Free Culture License, o il suo status legale ''deve'' fornire le stesse ''libertà essenziali'' elencate in precedenza. Non si tratta, comunque, di una condizione sufficiente. Infatti, un'opera specifica potrebbe essere non-libera in modi diversi dal restringere le libertà essenziali. Queste sono le condizioni addizionali perché un'opera possa essere considerata libera:
* '''Havebleco de fontaj datumoj:''' Kiam oni akiras finan verkon per la kompilo aŭ pretigado de unu aŭ pliaj fontdosieroj, ĉiom da fundamentaj fontaj datumoj estu haveblaj kun la verko mem laŭ la samaj kondiĉoj. Ĉi tio povas esti la poentaro de muzika kunmetaĵo, la modeloj uzataj en 3D-sceno, la datenoj de scienca eldono, la fontkodo de komputilprogramo, aŭ ia alia tia informo.
* '''Uzo de libera dosierformo:''' Por ciferecaj dosieroj, la dosierformo en kiu la verko estas donita ne estu protektita de patentoj, krom se tutmonda senlima kaj nerevokebla tantiema liberigo estas alportita por utiligi la patentan teknologion. Kvankam neliberaj specifoj foje povus esti uzataj por praktikaj kialoj, kopio de libera dosierformo devas esti havebla por ke la verko estu konsiderata libera.
* '''Neniuj teknikaj restriktoj:''' La verko devas esti havebla en formo kie neniuj teknikaj aranĝoj estas uzitaj por limigi la liberojn specifitajn supre.
* '''Neniuj aliaj restriktoj aŭ limoj:''' La verko mem ne estu kovrita de laŭleĝaj restriktoj (patentoj, kontraktoj, ktp.) aŭ limoj (kiel rajtoj pri privateco), kiuj povus malhelpi la liberojn specifitajn supre. Verko povus utiligi ekzistantajn laŭleĝajn sendevigojn de kopirajto (por citi kopirajtigitajn verkojn), kvankam nur la partoj de ĝi kiu estas sendube liberaj konsistigas sin kiel liberan verkon.


* '''Disponibilità dei dati di origine:''' quando un'opera finale è stata ottenuta attraverso la compilazione o l'elaborazione di un file di origine o di file di origine multipli, tutti i dati di origine sottostanti devono essere disponibili assieme all'opera in sé alle stesse condizioni. Questi possono essere lo spartito di una composizione musicale, i modelli usati per una scena 3D, i dati di una pubblicazione scientifica, il codice sorgente di un'applicazione per computer, o qualsiasi altra informazione di questo tipo.
Alivorte, ĉiam, kiam la uzanto de verko ne povas laŭleĝe aŭ praktike ekzerci siajn bazajn liberojn, oni povas nek konsideri, nek nomi la verkon "libera".
* '''Utilizzo di un formato libero:''' Per i file digitali, il formato in cui l'opera viene resa disponibile non deve essere protetto da brevetti, a meno che sia data una concessione globale, illimitata e irrevocabile per fare uso della tecnologia brevettata. Mentre i formati non-liberi possono essere talvolta utilizzati per motivi pratici, una copia in formato libero ''deve'' essere disponibile perché l'opera sia considerata libera.
* '''Nessuna restrizione tecnica:''' L'opera deve essere disponibile in una forma in cui nessuna misura tecnica viene usata per limitare le libertà precedentemente elencate.
* '''Nessun'altra restrizione o limitazione:''' L'opera stessa non deve essere coperta da restrizioni legali (brevetti, contratti, ecc.) o limitazioni (come diritti di riservatezza) che ostacolerebbero le libertà precedentemente elencate. Un'opera può fare uso di esistenti esenzioni legali al copyright (allo scopo di citare opere protette da copyright), anche se solo le parti di opera che sono libere senza ambiguità costituiscono un'opera libera.


In altre parole, ogni volta che l'utilizzatore di un'opera non può esercitare legalmente o praticamente le sue libertà basilari, l'opera non può essere considerata e non deve essere chiamata "libera".
== Legi plu ==


== Ulteriori letture ==
* Vidu [[Licenses|permesilojn (angle)]] por diskuto pri permesiloj, kaj ĉu ili kongruas kun ĉi tiu difino.
* Vidu [[History|historion (angle)]] por la agnoskoj kaj fono de ĉi tiu difino.
* Vidu la [[FAQ|oftajn demandojn (angle)]] por demandoj kaj respondoj.
* Vidu [[Portal:Index]] (angle) por tempaĝoj pri liberaj kulturaj verkoj.


* Si veda [[Licenses]] per una discussione delle singole licenze, e se queste soddisfino o meno la definizione.
== Versiado ==
* Si veda [[History]] per riconoscimenti e retroscena relativi a questa definizione.
* Si veda la [[FAQ]] per alcune domande e risposte.
* Si veda [[Portal:Index]] per pagine specifiche sull'argomento delle Opere Culturali Libere.


== Processo di revisione ==
Novajn versiojn de ĉi tiu difino ni publikigas tuj post kiam interkonsentiĝo (akirita rekte aŭ tra baloto, laŭ la [[authoring process|verkada procezo (angle)]]) estas evoluigita ĉirkaŭ sugestitaj ŝanĝoj. Nombrigado estos 0.x por unuaj malnetoj, 1.x, 2.x .. por ĉefaj eldonoj, x.1, x.2 .. por neĉefaj eldonoj.  Neĉefaj eldonoj estas faritaj kiam la teksto estas modifita en maniero kiu ne forte efikas la amplekson de ekzistantaj aŭ hipotezaj permesiloj kovritaj en ĉi tiu difino.


Nuove versioni di questa definizione devono essere rilasciate non appena un consenso (ottenuto direttamente o attraverso il voto, come per il [[authoring process|processo di stesura]]) si sia sviluppato attorno ai cambiamenti suggeriti. La numerazione deve essere 0.x per le bozze iniziali, 1.x, 2.x .. per le versioni principali, x.1, x.2 .. per le versioni minori. Una versione minore si ha quando il testo viene modificato in modo da non avere un impatto sulla portata delle licenze esistenti o ipotetiche coperte da questa definizione.
-->
__NOTOC__
__NOTOC__

Latest revision as of 19:08, 11 May 2015

Stabila versio
Ĉi tio estas la esperanta traduko de la stabila versio 1.1 de la difino. La versinumero estos ĝisdatigita kiam la difino disvolvas. Oni povas trovi la ŝanĝeblan version de la difino ĉe Definition/Unstable (angle). Vidu aŭtoran procezon (angle), kaj vidu la tradukojn el la angla se vi volas kontribui version en alia lingvo.

Resumo[edit]

Ĉi tiu dokumento difinas "Liberajn Kulturajn Verkojn" kiel verkojn aŭ esprimojn, kiujn povas libere studi, apliki, kopii kaj/aŭ modifi iu ajn por iu ajn celo. Ĝi ankaŭ priskribas certajn permeseblajn restriktojn, kiuj respektas aŭ protektas ĉi tiujn esencajn liberojn. La difino distingas inter liberaj verkoj, kaj liberaj permesiloj (angle) kiujn oni povas uzi por laŭleĝe protekti la statuson de libera verko. La difino mem ne estas permesilo; ĝi estas ilo por determini ĉu oni konsideru verkon aŭ permesilon libera.

Enkonduko[edit]

Nuntempe, pro sociaj kaj teknologiaj progresoj, multe pli granda parto de la homaro povas eniri, krei, modifi, publikigi kaj distribui diversajn verkojn - artaĵojn, sciencajn kaj edukajn verkojn, programarojn, artikolojn - resume, io ajn, kiun oni povas reprezenti en cifera formo. Multaj komunumoj formiĝis por praktiki tiujn novajn povojn kaj krei riĉecon da kune reuzeblaj verkoj.

La plejmulto da aŭtoroj, de kiaj ajn kampoj, ĉu amatoraj aŭ profesiaj, havas sinceran intereson preferi ekosistemon kie oni povas disvastigi, reuzi kaj derivi verkojn per kreemaj manieroj. Ju pli facile oni povas reuzi kaj derivi verkojn, des pli riĉaj fariĝos niaj kulturoj.

Por certigi la gracian funkciadon de ĉi tiu ekosistemo, verkoj de aŭtoreco devus esti liberaj, kaj al ni libereco signifas:

  • la libero de uzi la verkon kaj profiti la avantaĝojn de uzi ĝin
  • la libero de studi la verkon kaj apliki la scion lernigintan de ĝi
  • la libero de fari kaj disdoni kopiojn, tute aŭ parte, de la informo aŭ esprimo
  • la libero de ŝanĝi kaj plibonigi ĝin, kaj distribui derivitajn verkojn

Se la aŭtoroj ne ekagos, iliaj verkoj estos kovritaj per ekzistantaj kopirajtaj leĝoj, kiuj severe limigas kion aliaj rajtas kaj ne rajtas fari. Aŭtoroj povas liberigi siajn verkojn per elekti inter kelkaj laŭleĝaj dokumentoj, nomataj permesilojn. Aŭtoro, kiu elektas meti sian verkon sub libera permesilo, ne perdas siajn tutajn rajtojn, sed donas al ĉiu la rajtojn listitajn ĉi-supre.

Gravas ke iu verko, kiu asertas, ke ĝi estas libera, praktike kaj senriske provizu la supre menciitajn rajtojn. Ĉi tial ni sube donos precizan difinon de libereco por permesiloj kaj por verkoj aŭtoraj.

Kiel Identigi Liberajn Kulturajn Verkojn[edit]

Ĉi tio estas la Difino de Liberaj Kulturaj Verkoj, kaj kiam vi parolas pri via verko, ni instigas vin mencii ĉi tiun difinon, kiel "Ĉi tio estas libere permesita verko, kiel priskribita de la Difino de Liberaj Kulturaj Verkoj." Se vi ne ŝatas la terminon "Libera Kultura Verko," vi povas uzi la ĝeneralan terminon "Libera Enhavo," aŭ anstataŭe referenci al unu el la nunaj movadoj (angle) kiuj esprimas similajn liberojn en pli specifaj kuntekstoj. Ni ankaŭ instigas vin uzi la emblemojn kaj butonojn de Liberaj Kulturaj Verkoj (angle), kiuj estas sen kopirajto.

Ni volas informi vin ke tia identigo ne certigas la rajtojn en ĉi tiu difino; por ke via verko estu vere libera, aŭ vi devas uzi unu el la Liberaj Kulturaj Permesiloj (angle), aŭ la verko devas esti senkopirajta.

Ni malinstigas vin uzi aliajn terminojn por identigi Liberajn Kulturajn Verkojn, kiuj ne transportas klaran difinon de libereco, kiel "malfermita enhavo" kaj "malferma eniro". Ĉi tiuj terminoj estas ofte uzataj por temi pri enhavo kiu estas havebla laŭ "malpli restriktaj" kondiĉoj ol tiuj de nunaj kopirajtaj leĝoj, aŭ eĉ por verkoj kiuj estas nur "haveblaj en la TTT".

Difini Liberajn Kulturajn Permesilojn[edit]

Permesiloj estas laŭleĝaj iloj per kiuj la posedanto de certaj laŭleĝaj rajtoj povas transloki la rajtojn al triaj partioj. Liberaj Kulturaj Permesiloj ne forprenas rajtojn -- ĉiom ili estas laŭvole akcepteblaj, kaj kiam akceptitaj, ili donas liberojn kiujn nura kopirajta leĝo ne provizas. Kiam akceptitaj, ili neniam limigas aŭ reduktas nunajn kromigojn en kopirajtaj leĝoj.

Esencaj liberoj[edit]

Por agnoskiĝi kiel "libera" sub ĉi tiu difino, permesilo senlime donu la sekvontajn rajtojn:

  • La libero de uzi kaj prezenti la verkon: La permesila ricevanto devas havi liberecon de uzi la verkon, ĉu private aŭ publike. Por tiaj verkoj, al kiaj ĉi tio aplikas, ĉi tiu libereco inkluzivas ĉiajn derivitajn uzojn ("rilataj rajtoj") kiel ludadon aŭ interpretadon de la verko. Neniuj esceptoj ekzistu pri, ekzemple, politikaj aŭ religiaj konsideroj.
  • La libero de studi la verkon kaj apliki la informojn: La permesila ricevanto devas havi liberecon de esplori la verkon kaj uzi la scion akiritan de la verko iel ajn. La permesilo ne havas permeson, ekzemple, restrikti "retroprojektadon".
  • La libero de distribui kopiojn: Kopioj estu laŭpermese vendeblaj, interŝanĝeblaj kaj disdoneblaj senpage, ĉu kiel parto de pli granda verko, kiel kolekto, aŭ sendepende. Nenia limo ekzistu pri la kvanto da kopioj. Ankaŭ nenia limo ekzistu pri kiu rajtas kopii la informojn aŭ sur kien la informoj povas esti kopiataj.
  • La libero de distribui derivaĵojn: Por doni al ĉiu la kapablon de plibonigi la verkon, la permesilo ne limigu la liberecon de distribui modifitan version (aŭ, por fizikaj verkoj, verkoj iel derivitaj de la originalo), senkonsidere de la intenco kaj celo de tiaj modifaĵoj. Tamen, iuj restriktoj povus esti aplikitaj por protekti ĉi tiujn esencajn liberojn aŭ la atribuon de aŭtoroj (vidu malsupre).

Permeseblaj restriktoj[edit]

Ne ĉiaj restriktoj de uzi aŭ disdoni verkojn malhelpas esencajn liberojn. Specife, oni rigardas postulojn de atribui, de simetrie kunlabori (t.e., "kopilefto") kaj de protekti la esencan liberecon kiel permeseblajn restriktojn (angle).

Difini Liberajn Kulturajn Verkojn[edit]

Por ke oni konsideru verkon libera, la verko devas esti kovrita de Libera Kultura Permesilo, aŭ sia jura statuso devas provizi la samajn esencajn liberojn specifitajn supre. Tamen tio ne estas sufiĉa kondiĉo. Efektive, specifa verko povus esti nelibera pro aliaj manieroj kiuj restriktas la esencajn liberojn. Jen la suplementaj kondiĉoj por ke oni konsideru verkon libera:

  • Havebleco de fontaj datumoj: Kiam oni akiras finan verkon per la kompilo aŭ pretigado de unu aŭ pliaj fontdosieroj, ĉiom da fundamentaj fontaj datumoj estu haveblaj kun la verko mem laŭ la samaj kondiĉoj. Ĉi tio povas esti la poentaro de muzika kunmetaĵo, la modeloj uzataj en 3D-sceno, la datenoj de scienca eldono, la fontkodo de komputilprogramo, aŭ ia alia tia informo.
  • Uzo de libera dosierformo: Por ciferecaj dosieroj, la dosierformo en kiu la verko estas donita ne estu protektita de patentoj, krom se tutmonda senlima kaj nerevokebla tantiema liberigo estas alportita por utiligi la patentan teknologion. Kvankam neliberaj specifoj foje povus esti uzataj por praktikaj kialoj, kopio de libera dosierformo devas esti havebla por ke la verko estu konsiderata libera.
  • Neniuj teknikaj restriktoj: La verko devas esti havebla en formo kie neniuj teknikaj aranĝoj estas uzitaj por limigi la liberojn specifitajn supre.
  • Neniuj aliaj restriktoj aŭ limoj: La verko mem ne estu kovrita de laŭleĝaj restriktoj (patentoj, kontraktoj, ktp.) aŭ limoj (kiel rajtoj pri privateco), kiuj povus malhelpi la liberojn specifitajn supre. Verko povus utiligi ekzistantajn laŭleĝajn sendevigojn de kopirajto (por citi kopirajtigitajn verkojn), kvankam nur la partoj de ĝi kiu estas sendube liberaj konsistigas sin kiel liberan verkon.

Alivorte, ĉiam, kiam la uzanto de verko ne povas laŭleĝe aŭ praktike ekzerci siajn bazajn liberojn, oni povas nek konsideri, nek nomi la verkon "libera".

Legi plu[edit]

Versiado[edit]

Novajn versiojn de ĉi tiu difino ni publikigas tuj post kiam interkonsentiĝo (akirita rekte aŭ tra baloto, laŭ la verkada procezo (angle)) estas evoluigita ĉirkaŭ sugestitaj ŝanĝoj. Nombrigado estos 0.x por unuaj malnetoj, 1.x, 2.x .. por ĉefaj eldonoj, x.1, x.2 .. por neĉefaj eldonoj. Neĉefaj eldonoj estas faritaj kiam la teksto estas modifita en maniero kiu ne forte efikas la amplekson de ekzistantaj aŭ hipotezaj permesiloj kovritaj en ĉi tiu difino.