Version 1.1 of the definition has been released. Please help updating it, contribute translations, and help us with the design of logos and buttons to identify free cultural works and licenses!
Editing Definition/Eo
Jump to navigation
Jump to search
Warning: You are not logged in. Your IP address will be publicly visible if you make any edits. If you log in or create an account, your edits will be attributed to your username, along with other benefits.
The edit can be undone. Please check the comparison below to verify that this is what you want to do, and then publish the changes below to finish undoing the edit.
Latest revision | Your text | ||
Line 17: | Line 17: | ||
Por certigi la gracian funkciadon de ĉi tiu ekosistemo, verkoj de aŭtoreco devus esti liberaj, kaj al ni ''libereco'' signifas: | Por certigi la gracian funkciadon de ĉi tiu ekosistemo, verkoj de aŭtoreco devus esti liberaj, kaj al ni ''libereco'' signifas: | ||
* la ''' | * la '''libereco por uzi la verkon''' kaj profiti la avantaĝojn de uzi ĝin | ||
* la ''' | * la '''libereco por studi la verkon''' kaj apliki la scion lernigintan de ĝi | ||
* la ''' | * la '''libereco por fari kaj disdoni kopiojn''', tute aŭ parte, de la informo aŭ esprimo | ||
* la ''' | * la '''libereco por ŝanĝi kaj plibonigi''' ĝin, kaj distribui derivitajn verkojn | ||
Se la aŭtoroj ne ekagos, iliaj verkoj estos kovritaj per ekzistantaj kopirajtaj leĝoj, kiuj severe limigas kion aliaj rajtas kaj ne rajtas fari. Aŭtoroj povas liberigi siajn verkojn per elekti inter kelkaj laŭleĝaj dokumentoj, nomataj permesilojn. Aŭtoro, kiu elektas meti sian verkon sub ''libera permesilo'', ne perdas siajn tutajn rajtojn, sed donas al ĉiu la rajtojn listitajn ĉi-supre. | Se la aŭtoroj ne ekagos, iliaj verkoj estos kovritaj per ekzistantaj kopirajtaj leĝoj, kiuj severe limigas kion aliaj rajtas kaj ne rajtas fari. Aŭtoroj povas liberigi siajn verkojn per elekti inter kelkaj laŭleĝaj dokumentoj, nomataj permesilojn. Aŭtoro, kiu elektas meti sian verkon sub ''libera permesilo'', ne perdas siajn tutajn rajtojn, sed donas al ĉiu la rajtojn listitajn ĉi-supre. | ||
Line 38: | Line 38: | ||
Permesiloj estas laŭleĝaj iloj per kiuj la posedanto de certaj laŭleĝaj rajtoj povas transloki la rajtojn al triaj partioj. Liberaj Kulturaj Permesiloj ne forprenas rajtojn -- ĉiom ili estas laŭvole akcepteblaj, kaj kiam akceptitaj, ili donas liberojn kiujn nura kopirajta leĝo ne provizas. Kiam akceptitaj, ili neniam limigas aŭ reduktas nunajn kromigojn en kopirajtaj leĝoj. | Permesiloj estas laŭleĝaj iloj per kiuj la posedanto de certaj laŭleĝaj rajtoj povas transloki la rajtojn al triaj partioj. Liberaj Kulturaj Permesiloj ne forprenas rajtojn -- ĉiom ili estas laŭvole akcepteblaj, kaj kiam akceptitaj, ili donas liberojn kiujn nura kopirajta leĝo ne provizas. Kiam akceptitaj, ili neniam limigas aŭ reduktas nunajn kromigojn en kopirajtaj leĝoj. | ||
=== Esencaj | === Esencaj liberecoj === | ||
Por agnoskiĝi kiel "libera" sub ĉi tiu difino, permesilo senlime donu la sekvontajn rajtojn: | Por agnoskiĝi kiel "libera" sub ĉi tiu difino, permesilo senlime donu la sekvontajn rajtojn: | ||
* '''La | * '''La libereco de uzi kaj prezenti la verkon:''' La permesila ricevanto devas havi liberecon de uzi la verkon, ĉu private aŭ publike. Por tiaj verkoj, al kiaj ĉi tio aplikas, ĉi tiu libereco inkluzivas ĉiajn derivitajn uzojn ("rilataj rajtoj") kiel ludadon aŭ interpretadon de la verko. Neniuj esceptoj ekzistu pri, ekzemple, politikaj aŭ religiaj konsideroj. | ||
* '''La | * '''La libereco de studi la verkon kaj apliki la informojn:''' La permesila ricevanto devas havi liberecon de esplori la verkon kaj uzi la scion akiritan de la verko iel ajn. La permesilo ne havas permeson, ekzemple, restrikti "retroprojektadon". | ||
* '''La | * '''La libereco de distribui kopiojn:''' Kopioj estu laŭpermese vendeblaj, interŝanĝeblaj kaj disdoneblaj senpage, ĉu kiel parto de pli granda verko, kiel kolekto, aŭ sendepende. Nenia limo ekzistu pri la kvanto da kopioj. Ankaŭ nenia limo ekzistu pri kiu rajtas kopii la informojn aŭ sur kien la informoj povas esti kopiataj. | ||
* '''La | * '''La libereco de distribui derivaĵojn:''' Por doni al ĉiu la kapablon de plibonigi la verkon, la permesilo ne limigu la liberecon de distribui modifitan version (aŭ, por fizikaj verkoj, verkoj iel derivitaj de la originalo), senkonsidere de la intenco kaj celo de tiaj modifaĵoj. Tamen, iuj restriktoj povus esti aplikitaj por protekti ĉi tiujn esencajn liberojn aŭ la atribuon de aŭtoroj (vidu malsupre). | ||
=== Permeseblaj restriktoj === | === Permeseblaj restriktoj === | ||
Ne ĉiaj restriktoj de | Ne ĉiaj restriktoj de la uzo aŭ disdonado de verkoj malhelpas esencajn liberojn. Specife, oni rigardas postulojn de atribui, de simetrie kunlabori (t.e., "kopilefto") kaj de protekti la esencan liberecon kiel [[Permissible restrictions|permeseblajn restriktojn]] (angle). | ||
== Difini Liberajn Kulturajn Verkojn == | == Difini Liberajn Kulturajn Verkojn == | ||
Por | Por esti konsiderita liberan, verko devas esti kovrita de Libera Kultura Permesilo, aŭ sia jura statuso devas provizi la samajn esencajn liberojn specifitajn supre. Ĝi ne estas, tamen, sufiĉa kondiĉo. Efektive, specifa verko povus esti nelibera en aliaj manieroj kiuj restriktas la esencajn liberojn. Ĉi tiuj estas la suplementaj kondiĉoj por verko por esti konsiderita libera: | ||
* '''Havebleco de | * '''Havebleco de fonto donitaĵoj:''' Kie fina verko estas akirita tra la kompilo aŭ pretigita de fontdosiero aŭ multoblaj fontdosieroj, ĉiuj fundamentaj fontoj devus esti haveblaj apud la verko mem laŭ la samaj kondiĉoj. Ĉi tiuj povas esti la poentaro de muzika kunmetaĵo, la modeloj uzataj en 3D-sceno, la datenoj de scienca eldono, la fontkodo de komputilprogramo, aŭ iu ajn aliaj tielaj informoj. | ||
* '''Uzo de libera dosierformo:''' Por ciferecaj dosieroj, la | * '''Uzo de libera dosierformo:''' Por ciferecaj dosieroj, la formo en kiu la verko estas donita, ne estu protektita de patentoj, krom se tutmonda senlima kaj nerevokebla tantiemoliberigo estas alportita por utiligi la patentan teknologion. Kvankam neliberaj specifoj foje povus esti uzataj por praktikaj kialoj, kopio de libera dosierformo devas esti havebla por la verko esti konsiderata liberan. | ||
* '''Neniuj teknikaj restriktoj:''' La verko devas esti havebla en formo kie neniuj teknikaj aranĝoj | * '''Neniuj teknikaj restriktoj:''' La verko devas esti havebla en formo kie neniuj teknikaj aranĝoj kutimiĝis al limigi la liberojn kiel specifitajn supre. | ||
* '''Neniuj aliaj restriktoj aŭ limoj:''' La verko mem ne | * '''Neniuj aliaj restriktoj aŭ limoj:''' La verko mem devas ne esti kovrita de laŭleĝaj restriktoj (patentoj, kontraktoj, ktp.) aŭ limoj (kiel rajtoj je privateco) kiuj povus malhelpi la liberojn kiel specifitajn supre. Verko povus utiligi ekzistantajn laŭleĝajn sendevigojn de kopirajto (por citi kopirajtigitajn verkojn), kvankam nur la partoj de ĝi kiu estas sendubasence libera konsistigas liberan verkon. | ||
Alivorte, ĉiam, kiam la uzanto de verko ne povas laŭleĝe aŭ praktike ekzerci siajn bazajn liberojn, | Alivorte, ĉiam, kiam la uzanto de verko ne povas laŭleĝe aŭ praktike ekzerci siajn bazajn liberojn, la verko ne povas esti konsiderita kaj ne nomata "libera". | ||
== Legi plu == | == Legi plu == |